Narration by Archibald Gotora

Archibald Gotora
Archibald Gotora

MHURI  YAGWESHE MAZARURA, MUSHONGA GOTORA, KABAYANJI, MUCHENJE NAZIWUMBWA KATIVHU, KUBVIRA PANA TUMBUDU.

VaShawasha, vePfumo Jena vaigara Mahumwi mudunhu, rava raMapanzure nhasi, kuMasvingo pedyo nechikomo chinonzi Chishawasha panovandipo pakazobva zita rekuti Chishawasha, inova nzvimbo yakasvikogara vaShawasha pavakabva Mahumwi.  Nzvimbo iyi, Chishawasha inova aive Muzinda wevaShawasha, irikumabvazuva kweguta guru reZimbabwe, Harare.

Tateguru wevaShawasha ainzi Tumbudu, mutupo, Soko, chidawo, Watinaye, uyo akazobereka Nemango.  Nemango ndokuberekawo Tingini.  Zvinonzi Tingini akabereka vanakomana gumi, kusanganisira Dereregodzonga, uyo akazodetemberwa kunzi ‘Chinamhora’ muMuzinda wevaShawasha, Chishawasha, nemumwe wevakuru vake ainzi Paingarire waakanga abva naye Mahumwi  kuMasvingo.  Zvinonzi izvi zvakaitika mushure mokunge vaShawasha varwisa Dotito mwana waMutota ndokumukurira mudunhu reGuruuswa iro rakabvarazopiwa zita rekuti Chishawasha.

Dereregodzonga akanga aine vanin’na vake vaisanganisira Chidyausiku, Ngarande, Marembo, Wambe, Rusere, Charakupa nevamwe vandisina kupihwa mazita avo, uye hanzvadzi dzisina kutaurwa nemazita mugwaro rino.  Zvinotaurwa kuti, Dereregodzonga ‘Chinamhora’ akanga aine madzimayi masere, ndokubereka vanakomana vanosanganisira Chaitezvi uyo anonzi akaberekwa muimba yemudzimayi wechipiri.

Chaitezvi ndokubereka Mhembere, uyo akazoroora vanasikana vaviri vaChiweshe nemwanasikana waMutema apo vaigara paDzivarasekwa madokera kweguta guru reZimbabwe Harare.  Mhembere ndokubereka Chinamaringa, Wafanenhombo, Chidziva naNzvere.  Chidziva ndokubereka Guzha nemunin’na wake Gweshe Mazarura.  Gweshe Mazarura ndiye azobereka Mushonga Gotora, nevanin’na vake vaiti, Kativhu, Muchenje naKabayanjiri avo vakazobva kwaMusana voenda dunhu revaBudya Uzumba. Imwe mhuri zhinji yaGweshe Mazarura ndokusara kwaMusana.  Amai vaMushonga Gotora vainzi vaChihuta, uye vaiva mubvana waSeke.  Zvinonzi vaGweshe Mazarura, vaive nemadzimayi gumi.  Mukuverenga gwaro rino, tichazosangana nepakatangira chidawo, Murehwa kubva kuWatinaye, sezvo mutupo wakaramba uri Soko.

VaShawasha vaive varwi vehondo.  Vakakunda hondo zhinji kwazvo dzavakarwa mavakapfuura namo nemavakagara.  Zvinonzi vaShawasha vaishandisa gona rainzi Magumbatya, nemushonga waivaidya mubota wainzi Ndudzo.  Madzitateguru edu aiti zvose zvaiitwa nevaShawasha vaitanga vabvunza gona Magumbatya.  Madzitateguru evaShawasha anoti Tumbudu, Tingini naNemango vose vakafira Mahumwi kuMasvingo.  Zvinotaurwa kuti, Tingini mwana waNemango akamboenda kunyika yeSouth Africa achinotengesa mapfumo, matemo, mbezo, mapadza, mabakatwa, uta nemiseve nezvimwewo zvigadzirwa zvakasiyana siyana, uko akasiya dzimwe mhuri.  Paakadzoka akasvikowana baba vake Nemango vafa, uye dunhu rakanga rapambwa nerumwe rudzi.  Zvadaro akasvikorwisa mhambu dziya achibatsirana nehama dzake dzakanga dzasara, ndokudzikurira.  Vakazogara zvavo muMahumwi nemhuri dzavo murunyararo.

Zvadaro mhuri dzakawanda muMahumwi, nzvimbo yekurima nekugara ndokuita diki.  Naizvozvo Dereregodzonga akasarudza kutsvaka imwe nzvimbo yekunogara, ndokuenda kuHwedza dunhu raive, uye richiri raSvosve.  Izvi Dereregodzonga akazvita mushure mokunge ambotanga abvunza gona Magumbatya ndokupihwa bvumo.  Pakabva Dereregodzonga Mahunwi, pamwechete nevamwe vaisanganisira, Kapungumberi, Paingarire, Musuwani, Wambe, Rusere, Marembo, Nehambakamba nevamwewo vasina kutaurwa nemazita avo, hazvina kutaurwa kuti hushe hwakasiirwa ani.  Asi zvinonzi, vakasara, vakasara vachishandisa mutupo Soko uye chidawo Watinaye.  Nekudaro, Dereregodzonga akasvika nekugara mudunhu raSvosve murunyararo.  Dereregodzonga achigara maSvosve kudaro, dzimwe mhuri dzake dzakafamba dzichitengesa, dzikapfuura nemaChihota nemaSeke.  Ndokusvika muGuruuswa, umo maitongwa naDotito uyo waiva mwana waMutota. Vamwe vaShawasha vaiti, Musuwani, naKapungumberi vakasvikoroora vana vamambo Dotito.  Zvinonzi dumu iri rainzi, Guruuswa nechikonzero chekuti raive neuswa hwakawanda uye hurefu.

Mushure mezvo, vamwe vakadzokera Hwedza uko kwakanga kwasara Dereregodzonga nedzimwe mhuri zhinji.  Ndokusvikovataurira nezvedunhu, Guruuswa iri raiyerera uchi nemukaka.  Senguva dzose, Dereregodzonga ndokubvunza gona Magumbatya ndokupiwa bvumo yekuenda Guruuswa.  VaShawasha ndokuwoneka Mambo Svosve, Dereregodzonga ndokusimuka nemhuri yake yose, vakatungamirirwa nevaiziva nzira vonanga kudunhu reGuruuswa.  Nekudaro, vaShawasha vakasvikokagara mudunhu reGuruuswa murunyararo kwenguva yakati kuti.  Panguva iyoyi vaShawasha vaitenga chikapfu kubva kumhuri yamambo Dotito, vachivapawo, mapadza, matemo, mbezo, mapanga, mabakatwa, mapfumo uta nemiseve.  Mushure, Dotito akazoramba kutengesera mhuri yaDereregodzonga chikapfu achiti, dura remhuri yake rakanga raserera, zvekuti akanga asisakwanise kutengesera vamwe vanhu chikafu, sezvo akanga asara nechemhuri yake chete.

Zvinonzi izvi zvakabvazvagumbura Dereregodzonga ndokurwisa mambo Dotito ndokumukurira, sezvaisingoita vaShawasha hondo dzose dzavairwa.  Asi, zvinonzi, vaShawasha vaiti, Musuwani, Nehambakamba, Paingarire, Kapungumberi, Wambe naRusere havana kubatsirana nevamwe vaShawasha hondo iyi nechikonzero chekuti Dotito aiva tezvara waMusuwani naKapungumberi.  Mushure mechiitiko ichi, Dereregodzonga nemhuri yake vakatumidza dunhu iri Guruuswa kuti, Chishawasha, rinova zita rechikomo chiya chandambotaura kumavambo, chiri Mahumwi uko kwavabva, vakasiya dzimwe mhuri.  Mushure mokukurira mambo Dotito, zvinonzi, Paingarire akabva atora ivhu ndokurikanya nemvura, ndokuti kuna Dereregodzonga, “ooo! Chinamhora, ivhu rine uchi renyika yako yawatora, Dereregodzonga ndokutambira opfumbata ivhu riya.  Apa ndipo pakabva kudetembera kwekuti ‘Chinamhora’.  Izvi zvinonzi, Paingarire aireva kuti, Dereregodzonga akanga amoora ivhu rakanaka souchi mushure mokunge arwisa nekukurira mambo Dotito mudunhu reGuruuswa.  Zvadaro, madzimambo akawanda akatanga kutaura nekureva vaShawasha nechikonzero chekusakundwa muhondo dzavairwa.  Rimwe zuva Dereregodzonga akaunganidza vaShawasha vose ndokuti kwavari, “kubvira nhasi, mutupo wedu iSoko, chidawo chave Murehwa.  Mhuri ndokubvumirana nazvo nerufaro, varume ndokuwombera, uye madzimayi ndokupururudza.

Dereregodzonga akazofa nekuchembera akavigwa apo pave kunzi Caledonia nhasi padyo neRuwa.  Zvinonzi Deregodzonga akaita vanakomana vaisanganisira Chirimuuta, uyo akatangira baba kufa, kukasara, Chaitezvi, Nyamare, Zambu, Wanamato, Wakakwehwa, Mutandagavi, Nyawokorefu naNyajiradema.  Chaitezvi ndiye akazotora hushe mushure mokufa kwababa vake Dereregodzonga.  Zvinonzi musha waChaitezvi wakanga uri apo pane Chizhanje nhasi, munzvimbo yeMabvuku.  Mushure mokufa kwaChaitezvi, Nyamare ndokupiwa humambo, ndokutora zvose zvakanga zvasiiwa naChaitezvi pasina chaakapawo mhuri yakanga yasiiwa nemukoma wake Chaitezvi.  Zvinotaurwa kuti, Chaitezvi akanga asiya vanakomana vatanhatu, avo vaisanganisira Mhembere aive nevanji, Chirima, Nyamasoka, Mudzamiri nevamwe vaviri vandisina kupihwa mazita.  Izvi ndizvo zvinova zvakabva zvagumbura nevanji waChaitezvi, Mhembere.  Uyo akabva atama muChishawasha ndokuenda kuDzivarasekwa uko kwaakanogara naChiweshe nemunin’na wakeHwata.  Zinonzi, Chweshe naHwata vaigara muhunhapwa hwamambo Mbari uyo aigara pachikomo icho chava kunzi Kopje nhasi.  Zvinonzi Chiweshe aive sahwira waChaitezvi baba vaMhembere.

Mhembere akasvikogara zvakanakisa naChiweshe naHwata.  Mhembere agere nemhuri idzi kudaro, akatanga kugadzira zvigadzirwa zvose zvaigarogadzirwa navaShawasha achitengesera mhuri dzaChiweshe naHwata.  Zvinonzi Chaitezvi paakafa akasiira mwana wake Mhembere gona Magumbatya nemushonga Ndudzo.  Izvi zvakabvazvaita kuti, Mhembere arambe ari murume wehondo.  Chiweshe achiona hunyanzvi hwaMhembere, akabva amupa mwanasikana wake Matoto, uyo akava vahosi vaMhembere.  Sezvo, Chiweshe, Hwata naMazorodze vaigara muhunhapwa hwaMbari, zvinova zvaigara zvichishungurudza mhuri nhatu idzi.  Rimwe zuva Chiweshe akakurukurira mukuwasha wake Mhembere pfumvu yavaioneswa naMbari.  Mhembere ndokutaurira tezvara vake kuti varwise Mbari, uye ndokuvavimbisa kuti aizovabatsira.  Sezvo mhuri dzaChiweshe, Hwata naMazorodze ndidzo dzaishanda muminda yaMbari pasina chavaipihwa, vakaenda kunokohwa kuminda yashe wavo Mbari.  Ndokunzi naMhembere, kana vakohwa, vazotakura zvimwe zvezvirimwa zvavanenge vakohwa.  Izvi zvinova ndizvo zvakabva zvaitika, zvikagumbura Mbari zvikuru.  Mbari ndokutumira mauto ake kunorwisa Chiweshe, Hwata naMazorodze.  Mhembere ndokutungamirira vanatezvara vake hondo iyi.  Sezvo mauto aChiweshe, Hwata naMazorodze akanga adyiswa Ndudzo, uye akatungamirirwa negona Magumbatya, varwi vaMbari vakakundwa.  Mbari ndokubatwa akauraiwa naChiweshe pachake.  Zvadaro, Chiweshe akabva  apazve mumwe mwanasikana wake ainzi Maraswa kuna Mhembere.

Mushure mokukunda hondo iyi, Chiweshe naHwata vakabva vabva pachikomo cheBarapate Dzivarasekwa, pavakanga vachigara, ndokunogara pachikomo cheHarare apo pavakunzi paKopje nhasi, panova paigara Mbari nemhuri yake.  Mhembere nemhuri yake ndokunogara pachikomo chiya chava nechipatara cheHarare nhasi, ‘Harare hosipital’.  Zvadaro, zvinonzi mhuri yaMbari yakanga yasara yakaenda kwaChivero kwaiva namambo Mutema weShava Mwendamberi kunotsvaka rubatsiro.  Mambo Mutema ndokubvuma kubatsira mhuri yaMbari mukurwisa Chiweshe naHwata.  Vaviri vanzwawo izvi, vakabva vandotsvakawo rubatsiro zvakare kubva kumukuwasha Mhembere.  Chikuru nakare, mukuwasha ndokubvuma.  Zvinonzi hondo iyi yakarwirwa pachikomo chainzi Tsikwi chinova chiri muAvondale nhasi.  Vazhinji vevarwi vemhuri yaMbari nemubatsiri wavo mambo Mutema vakauraiwa pamwe chete naiye mambo Mutema, uyo akabvaabaiwa nepfumo naMhembere.  Hupfumi hwamambo Mutema hwakabva hwandotorwazve hwese, ndokugovanwa.  Zvinonzi pachiitiko ichi pakabatwa mwanasikana wamambo Mutema ainzi Manhando uyo akapihwa kuna Mhembere zvakare.  Izvi zvichireva kuti, Mhembere akanga ava namadzimayi matatu kusanganisira vabvana vaChiweshe vaviri vaiti, vahosi, Matoto naMaraswa.

Baba vaChiweshe vainzi Nyamhangara, uyo aberekwa naNyakudya, Nyakudya aberekwa namambo Nyashanu weBuhera Nyashanu anoganhurana neBocha, wemutupo, Shava, chidawo, Museyamwa.  Pamadzimayi matatu aMhembere aya pakabuda vanakomana vana chete. Matoto vahosi vakabereka Chinamaringa naWafanenhombo.  Wafanenhombo anofungidzirwa kuti ndiye akaba Huze, kana kuti Ndoro yehushe yeVashawasha, uye hazvina akaziva kuti akaiisa kupi.  Maraswa ndokubereka Chidziva chete.  Manhando ndokuberekawo Nzvere ega.  Vanakomana vaMhembere ava, ndivo vaibatsira vasekuru vavo Chiweshe kutonga nyaya, izvo zvinova zvakaita kuti vamwe vavo vawane hunyanzwi hwehutungamiriri.

Zvinonzi rimwe zuva vana vaChiweshe nevaHwata vakaenda kunovhima, ndokuuraya bimha.  Zvadaro, havana kuda kugovana bimha riya zvakayenzana, ndokurwa nokuti ava vaida kutora bimha rose, avawo vachiti nderavo.  Izvi zvinova zvakagumbura Chiweshe naHwata, avo vakanga vodakurwisanawo pachavo zvekare, ndokuzorandutsva nemukuwasha Mhembere.  Gakava iri ndiro rinonzi rakabvarazokonzera kuti Chiweshe naHwata vachekane ukama.  Chiweshe ndokuti, ini ndave Shava Mutenhesanwa.  Uyuwo Hwata ndokuti, zvakanaka, ini ndava Shava, chidawo Mufakose.

Mhembere akazofa achembera ndokuvigwa paaigara nemhuri yake, pachikomo, pane chipatara cheHarare nhasi ‘Harare Hosipatal’.  Zvinonzi Mhembere akasiya vanakomana vaya vana vaiti, Chinamaringa naWafanenhombo avo vaive namai vavo Matoto, Chidziva amai vake Maraswa naNzvere aiva azvarwa naManhando aiva mwanasikana waMutema.  Mhembere afa kudaro, Chihungwa, Mutandagavi naZambu vakaenda kuna Chiweshe kunotora mhuri idzi.  Chiweshe akada kuramba achiti vazukuru vake ava ndivo vaimubatsira kugadzirisa zvinonetsa mumusha.  Mushure akazobvuma, ndokupa vazukuru vake mombe dzakaenzana, vazukuru ndokudzokera kumusha kwavo Chishawasha.  Mhuri yaMhembere yabva kwavasekuru vavo kudaro vakasvikoona kuti Nyamare akanga asirimutungamiri akanaka.  Mushure mezvo, Nyamare akazoshaya, Mutandagavi akatora zvose zvakanga zvasiiwa naNyamare, ndokubva ada kutora hushe zvekare.  Asi Chinamaringa naChidziva vakabva varamba izvi.

Zvinova zvakagumbura Mutandagavi uyo akaunganidza vamwe vevana vake ndokurwisana nehama dzake.  Mutandagavi nemamwe mauto ake ndokuuraiwa.  Chinamaringa naChidziva ndokutora vakuru vavo vaiti, Zambu, Chirima, Chakawoma, Nyamatsoka, Chihungwa naChiyanike nevamwe vanakomana vaMutandagavi vaiti, Kwapa, Govera naChinyanga, ndokuunganidza mhuri vovabvunza zvavaifunga pamusoro pezviito zvaMutandagavi.  Vanhu vose vakati Mutandagavi akanga asiri munhu akanaka.  Chinamaringa naChidziva ndokuti kuvakuru vavo, sezvo makaona kuti Mutandagavi aive iota zvisinakunaka, makadiyi kumutsiura.  Ndokuti, nechikonzero ichi, chekusatsiura Mutandagavi, humambo hwaChinamhora ahuchazoendazve kunedzimwe dzimba kunze kwemba yaMhembere chete.  Vanhu vose vakafadzwa nezvakange zvataurwa izvi, varume vakawombera madzimayi ndokuridza mupururu.

Mushure memusangano uyu vanhu vakaparara vodzokera kudzimba.  Chinamaringa, Wafanenhombo, Chidziva naNzvere ndokusara vowirirana kuti hushe hwaChinamhora huende kuna Chihungwa uyo aiva munin’na waMhembere.  Vana vana ava vakataurira baba wavo chibvumirano chavakanga vaita, baba ndokubvuma.  Panguva iyi zvinonzi vaRozvi ndivo vaigadza madzishe mazhinji hushe.  Zvisineyi vaShawasha vakanga vasina kumbogadzwa hushe navaRozvi.  Nekudaro kwaive namambo wavaRozvi ainzi Nyemba Inozvimbira Chita Chese uyo akadana madzishe ose kuti aungane.  Chinamaringa, Wafanenhombo Chidziva naNzvere vakasarudza varume vokuperekedza Chihungwa kwaNyemba Inozvimbira Chita Chese.  Vakataurira baba wavo kuti vanoudza Nyemba Inozvimbira Chita Chese kuti ndiye mambo Chinamhora weChishawasha.  Vachienda kwamambo wavaRozvi kudaro, Chihungwa akarwara munzira ndokufa, vaimuperekedza ndokumutakura vodzokera Chishawasha uko akanovigwa.  Chinamaringa, Wafanenhombo, Chidziva, Nzvere nevakuru vavo vakagarazve pasi, ndokuwirirana kuti hushe hwevaShawasha hupiwe Chidziva.

Chidziva ndokupiwa varume vokumuperekedza kwamambo wavaRozvi.  Akanzi anotaurira mambo wavaRozvi kuti ndiye mambo Chinamhora wevaShawasha.  Chidziva asvika kuna mambo wavaRozvi akasvikokwazisana naye munezvakanaka.  Mambo wavaRozvi ndokubvunza kuti ndiwe ani?  Chidziva ndokuti ndini Chinamhora mambo weChishawasha.  MuRozvi ndokuti zita rako rokuzvarwa ndiyani?  Chidziva ndokuti, ndini Chidziva.  MuRozvi ndokuti, ndiyani akakupa hushe hwaChinamhora?  Chidziva ndokuti, ndakahupihwa nevaShawasha.  MuRozvi akati, hauna kunzwa here kuti ndini chete ndinogadza madzishe ose munyika muno?  Chidziva ndokuti, ‘ndakazvinzwa’.  MuRozvi ndokuti, ‘sei vaShawasha vasina kuuya kwandiri’?  Chidziva ndokuti, ‘vaRozvi vanogadza mamwe madzishe ose, asi kwete vaShawasha’.  MuRozvi ndokuti, ‘Chidziva zvinoreveyi’?  Chidziva ahana kupindura, asi akabva asimuka ndokuvesa moto.  Ndokuti kumhuri yake vamire vakaita denderedzwa pamoto uyu.  Ndokukanda mushonga wemugona Magumbatya mumoto.

Ndokukumbira kugona kuti, mapfumo, miseve nemapanga zvava Rozvi zvisavabaye nokuuraya mhuri yavaShawasha iyi.  Uye namatemo avo asavateme zvekare.  Mushure mezvo, Chidziva ndokubvunza Nyemba zita rake rokuzvarwa.  Nyemba ndokuti, ini ndinonzi Nyemba Imwe Inozvimbira Chita Chese.  Chidziva ndokuti kuna Vambe mumwe wevarume vakanga vamuperekedza, tora pfumo iro revaRozvi ubaye Nyakuvambwa amire apo uyo.  Vambe ndokudaro, asi Nyakuvambwa haana kubaiwa, pfumo ndiro rakatopetana.  Nyemba Imwe Inozvimbira Chita Chese achiona izvi, abva atya nazvo.  Ndokuti, ndazviona kuti muri varume vakasimba kwazvo.  Ndokupinza Chidziva nemhuri muguta make ndokuvauraira mombe nekuvapa zvekudya zvakawanda.  Chidziva nemhuri vachiri muguta ravaRozvi kudaro, kwakauya Maputukezi vachingesa mbatya.  Chidziva ndokutenga  nguwani.  Vodzokera Chishawasha, Chidziva nemhuri vakasiira vaRozvi zvigadzirwa zvavaShawasha zvakasiyana siyana.

Chidziva nevamwe vakasvikotambirwa nemufaro kuChishawasha, vanhu vakaungana, Chidziva ndokusimuka achibva adainza mukoma wake Chinamaringa ndokupfekedza mukoma nguwani iya yaakanga atenga pavakanga vari kwamambo wavaRozvi.  Achibva ati, Chinamaringa ndiye ava mambo Chinamhora kubvira nhasi, ini handingaita mambo mukoma vachiri mupenyu.  Mushure mezvo, mumwe wavarume vakaenda naChidziva kwamambo wavaRozvi, Nehambakamba akakumbira bvumo kuna Chidziva yekuti aende kunogara mudunhu raChiserwe kwaMutoko.  Chidziva ndokumubvumira, Chidziva ndokumuti, “kanawasvikako usvikoita mambo.”  Nehambakamba akasvikorwisa vanhu vaiva mudunhu iri, ndokuva mambo.  Ndokudzokera ondotaurira Chinamhora, Chinamhora nemhuri vakafara zvikuru.  Rusambo ndokukumbira Chidziva kuenda kwave kunzi Mount Darwin.  Zvinonzi Chidziva akamubvumidza, akanzi zvakare, kana asvikako aite mambo.

Rusambo akasvikorwisa vanhu vaiva mudunhu umu ndokukunda, ndokuita mambo ndizvo saka vamwe vanhu vemudunhu iri vari vemutupo Soko uye chidawo Murehwa.  Chinamaringa afa, akasiya vanakomana vaiti, Madzivanyika, Chihuri, Mazarura, Samukange, Chikaka, Gwindi, Mashayamombe naChandayengerwa.  Zvadaro, Chidziva ndokupihwa hushe hwaChinamhora.  Chidziva ndiye azobatsira tezvara Mangwende ‘Gatsi’ kurwisa maSwazi ayo akanga oda kupamba dunhu reNhowe.  Mangwende aiva tezvara nekuti Chinamaringa akanga akaroora hanzvadzi yaGatsi uyo akanga ava mambo Mangwende.  Zvinonzi, Gatsi uyo akanga ava mambo Mangwende awona kuti dunhu rakangarotorwa namaSwazi akabva atuma vana vake vaiti, Musemwa, Maruza naNjambanja kumukuwasha Chinamhora kunotsvaka rubatsiro.  Chinamhora ndokutumira mauto, kuvaNhowe, maSwazi ndokukundwa.

Mushure mokufa kwaChidziva, akasiyawo vanakomana vatanhatu avo vaiti, Chingoma, Nyava, Mafusire, Madzima, Guzha naGweshe ‘Mazarura gombwa’.  Zvinonzi, Chidziva akanga aine madzimayi mana.  Zvadaro, Nzvere ndiye akapihwa hushe, akava mambo aisangona kutungamirira mhuri.  Nzvere akatora hupfumi hose hwakanga hwasiiwa naChidziva namadzimayi ose ndokupa vana vake vekubereka chete, achibva atama ndokunogara pava neMabvuku nhasi.  Izvi zvakagumbura mhuri dzaChinamaringa, Chidziva naWafanenombo, ndokutuma varume kuna Nzvere vakasvikotora zvose zvakanga zvatorwa naNzvere kusanganisira madzimayi akanga ari aChidziva.  Mamwe madzimayi maviri vaiti, Mandimirwa naRecha vakatiza ndokudzokera kwaNzvere.  Chiitiko ichi chakakonzera kurwisana pakati pevaShawasha.  Vakateverwazve ndokudzokwa navo ndokuuraiwa naMadzivanyika nepfumo.  Vanhu vakawanda vakafa pakurwisana uku kwakaitika pakati pedzinza.  Zvadaro, Nzvere akazofa nepfungwa dzekufunga hama dzakanga dzafa pakarwisana vaShawasha, sezvo ainyatsoziva kuti ndiye akanga azvikonzera.  Zvinotaurwa kuti Nzvere, uyo akanga aine madzimayi mana, akasiya vanakomana vasere.  Zvadaro Madzivanyika, Charumbira naChingoma vakaunganidza mhuri.  Humambo hukapiwa kuna Charumbira aiva mwana waWafanenhombo.  Zvinonzi, Wafanenhombo akafa asina kugara hushe, akashaya mushure mokugadzwa hushe kwaChinamaringa. Sekutaura kwandaita mumashure, zvinofungidzirwa kuti Wafanenhombo ndiye akaita kuti Huze kana kuti Ndoro yehushe yevaShawasha ishaike.  Akasiya vanakomana vaviri vaiti, Charumbira naChikowore.  Charumbira akatungamirira mhuri yake zvakanaka.

Panguva iyo Charumbira aive mambo Chinamhora, maZwangendaba akauya achirwisa vaNhowe vachitora hupfumi nevanasikana.  Nguva iyoyo Mhotani ndiye aive mambo Mangwende.  Mhotani ndokukumbira rubatsiro kubva kuna Chinamhora.  Chinamhora ndokutumira mauto akatungamirirwa naChingoma, Samukange, Mazuru, Nyava, Gutu, Gwindi, Mafusire, Madzima, Chikaka,  Chikowore, Chizema, Guzha naGweshe Mazarura.  VaShawasha vachishandisa gona ravo Magumbatya vakakunda zvakare.  Mushure mokubatsira Mangwende kurwisa maZwangendaba, Mandebele (Madzviti) vakauya muGoromonzi parwizi runonzi Mapfeni, vaShawasha ndokuvarwisa.  Vakanga vakatungamirira hondo iyi vaiti, Chingoma, Samukange, Mazuru, Mafusire, Madzima, Nyava, Chikowore, Gutu, Chizema, Gwindi, Guzha naGweshe Mazarura.  Madzviti vakauraiwa zvekuti, vakasara ahavana kuzodzoka pedyo neChishawasha zvekare.

Chingoma akazopiwa ushe hwaChinamhora mushure mokufa kwaCharumbira.  Nekudaro vanhu vakazowandisa muChishawasha.  Gweshe Mazarura, Mafusire, Nyava, Madzima ndokutsvaka pokugara kwamambo Musana, Musana ndokuvapa, vaShawasha ndokubvisa dhonza remombe vopa mambo Musana.  Samukange, Chihuri, Gwindi vakaenda kwamambo Masembura, ndokupihwa nzvimbo sevazukuru sezvo Chinamaringa akanga akaroora Siti mubvana waMangwende.  Mangwende naMasembura vaiva mukoma nemunin’na.  MuDomboshava maigara madzimambo aiti Buru naMutyawasara, vaviri ava vakatorerwa matunhu avo nevaShawasha.  Makwara mwana waMashonganyika akazonopiwawo pokugara namambo Chikwaka ndokupa Chikwaka mombe, dhonza.  Guzha ndokuenda kuna Nyakunama achikumbira nzvimbo Mangwende ndokumupa paagere nhasi muTsokoto, zvichisanganisira gomo reMuchinjike.  Mushure mokunge vaManyika vapinda mudunhu reNhowe vakauraya vanhu vakawanda, Chingoma aive mambo Chinamhora akatumira mauto kunobatsira mambo Mangwende, vaManyika vakakundwa.

Masembura agere paagere nhasi, kwauya mauto amambo Negomo akatungamirirwa nemurume ainzi Chivawura.  Mauto aChivawura akanga achishandisawo mushonga ndudzo wavakanga vawana kubva kunyika yeMabarwe.  Chivawura akasvikorwisa Masembura.  VaShawasha vachinzwa izvi, vakaunganidzawo mauto ekunobatsira Masembura.  Mauto aya akanga akatungamirirwa nevarume vaiti, Guzha, Gweshe Mazarura, Mafusire, Chikaka, Chizema, Gutu, Samukange, Gwindi, Nyava naChihuri.  Chivawura achibvunzwa kuti sei akanga auraya Masembura mudunhu make, Chivawura akati yakanga isiri nyika yaMasembura, asi kuti raive dunhu ramambo Kanyenze muRozvi mwana waTumbare.  Achibva ati akanga auya kuzotsiva ropa raKanyenze rakanga radeurwa nekuzotorazve dunhu iri.  Zvadaro, vaShawasha vakabva vatiwo, nesuwo tauya kuzotsiva ropa raMasembura rawakadeura, nekuti usatore dunhu rake.  VaShawasha varwisa Chivawura uyo akatiza aona kuti vaShawasha vakanga vakasimba.  VaShawasha vakatadza kubata Chivawura, asi vakangokwanisa kubata varume vaviri avo vavasinakuuraya.  Vakangovataurira kuti vadzokere kudunhu kwavo, uye vasadzokazve.

 

Mushure mokurwiswa kwaMasembura naChivawura, Madzviti vakasvika mudunhu raChiweshe naHwata ndokuvarwisa.  Izvi ndokupinda munzeve dzevaShawasha avo vakabva vaunganidza mauto akanorwisa Madzviti ayo akanga aita kuti Chiweshe naHwata vanohwanda mumakomo aiti,  Gwiranenzara naMbewe.  Ndokusiya zvipfuyo zvotora naMadzviti.  Madzviti ndokukuriswa navaShawasha.  VaShawasha ndokutora hupfumi hwakanga hwatorwa naMadzviti uho hwaisanganisira mombe dzaNehanda ndokunogovana pachavo.  Gore rimwechetero, zvinonzi Madzviti akapinda mudunhu raChaminuka, ndokumurwisa.  VaShawasha vachibva vanzwa chiitiko ichi, ndokumhanyira kudunhu iri kunorwisa Madzviti.  Madzviti ndokutiza, asi vakabvavatora Pasipamire uyo aisvikirwa naChaminuka vachibva vanomuuraira kudunhu kwavo.  Zvinonzi izvi ndizvo zvakakonzera kuti kuMatebeleland kusanaye mvura.  Zvadaro, Madzviti akundwa nevaShawasha, vaShawasha ndokutora hupfumi hwaChaminuka uyo akanga arwiswa akakundwa naMandebele (Madzviti).  Varume vakanotora hupfumi hwaChaminuka uho hwakagovanwa navaShawasha vaiti, Guzha, Nyava, Mafusire, Gutu naMashonganyika.  Zvadaro, vaShawasha vakataurirwa naKaguvi kuti vadzorere hupfumi hwaChaminuka uhu vakaramba.  Kutorwa kwakaitwa hupfumi hwaChaminuka navaShawasha zvinonzi zvakakonzera kuti mvura isanaye mudunhu reChishawasha mukaita nzara kwemwaka mumwechete, vanhu vakaita chikapfu chekusunza.  Zvinonzi gore iri ndiro gore rakabva rarasikawo gona ravaShawasha Magumbatya.

Munoona, ose madzimambo ayipa vaShawasha nzvimbo dzekugara vaida kubatsirwa kurwisa vavengi kana vauya kuzopamba dunhu kana hupfumi.  Sekutaura  kwandaita mumashure, vaShawasha vakanga vari varwi vakuru vehonho.  Izvi zvichitsigirwa nehondo dzataurwa mugwaro rino dzakarwiwa nevaShawasha kubva Mahumwi.  Chingoma afa, ndokusiya vanakomana vaiti, Rushavashava, Chirikadzi naMasirirambi.  Mushure mokufa kwaChingoma, Kuvhimadzama ndokupihwa ushe hwaChinamhora.  Kuvhimadzama ndiye anofungidzirwa kuti akazowanikwa navarungu arimambo, varungu ndokumukumbira mvumo yekuti vavake mission ‘Chishawasha Mission’, Kuvhimadzama ndokuvabvumidza.  VaShawasha pavakazoona huipi hwavasina mabvi, ndokutaura namamwe madzishe kuti vauraye varungu vose, vakabvumirana, asi vakanzi naKaguvi (Gumboreshumba) varwise, nekuuraya varungu chete, kwete kuzotora zvinhu zvavo.

Zvinonzi Nehanda akataurawo zvimwechetezvo.  Madzishe akangaawirirana akarwisa vauyi ava, asi ndokutora zvavakanga vanzi vasatore.  VaShawasha vakanga vakatungamirirwa naMashonganyika, Madamombe, Gondo, Guhwa, Nyava, Chikowore naMakumbe.  Mushure mokunge varungu vakawanda vaurawa, vashoma vakasara vakabva vatizira kwavakanga vaisa muzinda wavo muguta reSalisbury iro rava Harare nhasi.  Mushure mezvo varungu vakazobva kuSalisbury votangawo kurwisa, vene venyika ndokukundwa nekuti vakanga vatyora mhiko dzavakanga vataurirwa naNehanda naKaguvi.  Uyezve gona ravaShawasha rakanga rarasika gore renzara.  Panguva iyi vaShawasha vakabva vadzingwa kubva muChishawasha, uye mamwewo madzishe akanga arimunzvimbo dzakachiviwa navapambevhu akabva vadzingwawo.

Kuvhimadzama afa, zvinonzi Shambare akabvapiwa ushe hwaChinamhora navarungu, asi mhuri yaChidziva, Nyava, Chigodora, Chihuri, Gutsa, Gutu, Makumbe, Chavhunduka, Gwindi, Chikaka, Chikowore, Guzha, Gweshe Mazarura, Mutimumwe, Mashonganyika navamwe vaShawasha vakaramba.  VaShawasha ndokushevedzwa naCommissioner kuGoromonzi, ndokuzowirira kuti Chigodora mwana waChihuri wemba yaChinamaringa ndiye apihwe hushe.  VaShawasha vakada kuisa muzinda wavo paChishawasha asi vakarambidzwa naCommissioner, ndokuzonovakira Domboshava.  Chigodora akazorwara ndokufa muna 1930.  VaShawasha ndokugara pasi, vakabvumirana kupa hushe kuna Muchenje mwana waMandizha uyo azvarwa naNyava wemba yaChidziva.  Muchenje ndokubva kwaMusana kwaakanga ogara ozovakira mushawake mubhuku maChihuri mudunhu raChinamhora.  Pakapunzika Muchenje gore ra1937, vaShawasha vakaungana senguvadzose, vakawirirana kuti, hushe hupiwe kuna Chirima mwana waMuzambi uyo azvarwa naMashonganyika wemba yaNzvere.  Sezvo Chirima akanga achembere, akakumbira kuvaShawasha kuti mwana wake Kahari ave ndiye mambo, vaShawasha ndokubvumirana nazvo.

Nekudaro, hushe hwaChinamhora hunogarwa chete nedzimba nhatu dzaMhembere sekutsanangura kwandaita mumashure, dzinoti imba yaChinamaringa naWafanenhombo, iyi iri imba yavahosi, Matoto mubvana waChiweshe mwana waNyashanu, mutupo, Shava, chidawo Museyamwa.  Imba yaChidziva inova iri imba yemudzimayi wepiri Maraswa mubvana waChiweshe zvekare, neimba yaNzvere inova ndiyo imba yemudzimayi wetatu, Manhando, mubvana waMutema mutupo Shava chidawo Mwendamberi uyo akapiwa vaMhembre naChiweshe mushure mokukundwa kwababavake pahondo yakarwirwa pachikomo chiri muAvondale apo Mutema anga abatsira Mbari akanga akundwa pahondo yakarwirwa pachikomo cheHarare.

Zvinonzi imwe mhuri yaTumbudu yakasara South Africa mushure mokuendako kwaTingini achinotengesa zvigadzirwa, ndiyo inoshandisa mutupo wekuti Tsvube.  Dzimwe dzemhuri yaTumbudu dzakasiyawo mhuri dzadzo dzaiti, Nemango abereka Tingini uyo abereka Dereregodzonga, Chidyausiku, Ngarande, Marembo, Vambe, Rusere, Charakupa, Musuwani, Kapungumberi, Paingarire, Chaitezvi naNehambakamba anova akabereka Nyakuvambwa.  Dereregodzonga ndokubereka, Chaitezvi “gombwa”, Nyamare, Zambu, Wanamato, Wakakehwa, Mutandagavi, Nyawokorefu naNyajiradema.  Chaitezvi abereka, Mhembere, Chirima, Chihungwa, Nyamasoka, Chikerema, Chiyanike, Chakawoma naMudzamiri. Mhembere ndokuberekawo Chinamaringa naWafanenombo, amai vavaviri ava, ainzi Matoto, sekutaure kwandaita mumashure.  Mumwe mubvana waChiweshe, Maraswa akanga akaroorwazve naMhembere akaita Chidziva chete.  Nemubvana waMutema, Manhando, Mhembere akabereka Nzvere ega.  Mutandagavi akabereka, Kwapa, Govera naChinyanga.

Chinamaringa ndokubereka, Madzivanyika, Chihuri, Mazarura ‘gombwa’, Samukange, Chikaka, Gwindi, Mashayamombe naChandavengerwa.  Wafanenombo ndokubereka, Charumbira naChikowore. Chidziva akazoberekawo, Chingoma, Nyava, Mafusire, Madzima, Guzha naGweshe Mazarura  “gombwa”.  Vana vaNzvere vaiti, Muzavazi, Mutimumwe, Guhwa uyo abereka Shambare, Mashonganyika, Gutu, Tanhira, Rewu, Chozarira naMhembere “gombwa”.  Zivhu naChizema andina kutaurirwa vanababa vavo, asi vana vaberekwa nemhuri yaTumbudu zvekare.  Mashonganyika akaita mukomana mumwechete ainzi, Makwara. Chingoma akabereka, Rushavashava, Chirikadzi naMasarirambi.  Madamombe, Gondo, Makumbe, Chikowore “gombwa” naGukwe, ava handina kutaurirwa madzibaba avo zvekare, asi vana vaberekwa nemhuri yaTumbudu.  Munhoroondo ino hamuna kupiwa mazita edzimwe mhuri dzakawandisa dzabereka natateguru Tumbudu, uye hamuna kutaurwa nezvemazita evanasikana.  Vanasikana vakaberekwawo vakawanda, zvisineyi mugwaro rino vasimo namazita.  Zvakare mugwaro rino tinosangana namazita akawanda akafanana, anonzi magombwa.

Zvakakosha zvinofanira kuzivikanwa nemuShawasha wese, ndezvekuti, ahafanirwe kuroorana nemuShawasha.  Nekuti izvi zvikaitika makunakuna chaiwo.  Tose vaShawasha ngatizive kuti, pakabva vaShawasha paChishawasha, vakapararira nenyika yose yeZimbabwe.

 

USHE HWEVASHAWASHA MAHUMWI

  1. Tumbudu.
  2. Nemango.
  3. Tingini.

USHE HWACHINAMHORA

  1. Dereregodzonga “Chinamhora”.
  2. Chaitezvi.
  3. Nyamare.
  4. Chinamaringa.
  5. Chidziva.
  6. Nzvere.
  7. Charumbira, mwana waWafenenombo munin’na waChinamaringa.
  8. Chingoma, mwana waChidziva.
  9. Kuvhimadzama, weimba yaNzvere.
  10. Shambare Chidyausiku.
  11. Chagwedera Chihuri, aive weimba yaChinamaringa uyo akashaya muna 1930.
  12. Muchenje Nyava, weimba yaChidziva, uyo akashaya muna 1937.
  13. Bernard Kahari, weimba yaNzvere.
  14. Marize Gwindi, weimba yaChinamaringa.
  15. Simon Chidziva, wemba yaChidziva.

VAMWE VANA VAGWESHE MAZARURA NEMHURI VAVO

  1. Usheungani, zvinonzi ahana kusiya mwana.
  2. Bonde, abereka: (a) Kaseke.
  3. Kamufingu, abareka: (a) Gwezere, (b) Fende.
  4. Mushonga Gotora, abereka: (a) Muchineripi Zheke, (b) Jemwa Fibion, (c) Nyamita, (d) Zviripi Raina, (d) Bhasvi, (e) Mhembere, (f) Saniso “gombwa”,  (g) Nyareru, (h) Makumbe Luke, (i) Sara, (j) Zviitweyi Hamunyari ‘Jatiwa’, (k) Murumwa, (L) Chihumbiri Gutu, (m) Erina, (n) Nzira,(o) Mandiudza, (p) Sofia, (q) Kazuva, (r) Eddy, (s) Takaruda, (t) Manyati, (u) Takapera Cyril.
  1. Chikuhwa, abereka: (a) Mabwanya, (b) Tsodza, (c) Masora, (d) Teresa.
  2. Ziwumbwa Kativhu, abereka: (a) Gonye, (b) Nyemba, (c) Simon, (d) Mazowe, (e) James, (f) Madheke.
  1. Gadaga, abereka: (a) Derenhere.
  2. Swaka, abereka: (a) Chimbiro, (b) Chitauro, (c) Kubvoruno, (d) Bvire.
  3. Muchenje, abereka: (a) Mudziiri, (b) Chauruka Joseph, (d) Mhonyera Dick, (e) Taasika (f) Chamboko, (g) Nyanga.
  1. Kabayanjiri, abereka: (a) Maruta, (b) Senwa, (c) Pindi, (d) Mhari.
  2. Mushatu, zvinonzi ahana kusiya mwana.
  3. Bhuka, abereka: (a) Mapondera Sanisirayi, (b) Mwake, (e) Mwera, (f) Chiraswa.
  4. Nyabasa, handina kupihwa mazita evana vake.
  5. Mhembere ‘gombwa’ abereka: (a) Chari, (b) Gotora John, (c) Esidore.
  6. Chaparapata, zvinonzi ahana kusiya mwana.
  7. Tondonga, zvinonzi ahana kusiya mwana.
  8. Muhwati, abereka: (a) Henry, (b) Reggies, (c) Scot, (d) Barnabas, (e) Noel, (f) Shabanie, (g) Joseph, (h) Vincent, (i) Frakson ‘gotwe’.

VAMWE VAZUKURU VAVA GWESHE MAZARURA NEVANA VAVO.

  1. Chimbiro, abereka: (a) Nhira, (b) Jemwa, (c) Tazvitya, (d) Takadiyi, (e) Isaac, (f) Kubvoruno, ‘gombwa’ (g) Bvire ‘gombwa’.
  1. Chitauro, abereka: (a) Adam, (b) Muvirimi, (c) Conirious, (d) Handsen, (e) John, (f) Sarudzai, (g) Tsitsi.
  1. Gwezere, abereka: (a) Chitimbe, (b) Manyanga, (c) Biri, (d) Saniso, (e) Toropiya.
  2. Fende Simon, abereka: (a) Patrick, (b) Sairiyo Sailas Jr, (c) Vereria, (d) Agenia.
  3. Charles ‘Mhembere’, abereka: (a) Stuewart, (b) Jairos, (c) Ishmael, (d) Teclar, (e) Patricia, (f) Rosemary, (g) Loice.
  1. Henry, abereka: (a) Berry, (b) Siza, (c) Charles, (d) Boniface, (e) Stanley, (f) Obrian, (g) Yota, (h) Jabulani, (i) Tow, (j) Gladys.
  1. Reggies, abereka: (a) Fungai, (b) Thandiwe.
  2. Scot abereka: (a) Daglous, (b) Simbarashe.
  3. Barnabas, abereka: (a) Jabulani, (b) Dickson, (c) Dade, (d) Pedzisai, (e) Susan, (f) Manka.
  4. Noel, abereka: (a) Nomore, (b) Golden.
  5. Vinicent, abereka: (a) Allan.
  6. Frakson, abereka: (a) Chipo, (b) Tsitsi.
  7. Mabwanya Ginatsiyo, abereka: (a) Gift, (b) Husayi, (c) Gandi, (d) Takundwa, (e) Isaac (f) Ishmael, (g) Marble.
  1. Tsodza, abereka: (a) Nyamayaro, (b) Emanuel, (c) Fredy, (d) Mbasera, (e) Daniel, (f) Emma.
  1. Masora, abereka: (a) William, (b) Gideon, (c) Phineas, (d) Tarisanayi, (d) Marian.
  2. Kaseke, abereka: (a) Dominic, (b) Sairiyo, (c) Muhwati ‘gombwa’ Johannes, (d) Chikondo Patrick, (e) Chidzonga, (f) Munjayi, (g) Zvirevo, (h) Zvitambo, (i) Chipameso, (j) Resca.
  1. Denhere, abereka: (a) Harufonzi Mambara, (b) Phanuel.
  2. Mapondera Sanisirayi, abereka: (a) Mathias, (b) Barnabas, (c) Jamu, (d) Beuty, (e) Bertha.
  3. Shabanie, abereka: (a) Charles, (b) Dexture, (c) David, (d) Shine, (e) Langton, (f) Tendai, (g) Shorai, (h) Nyarai, (i) Netsai, (j) Alice, (k) Tsitsi.
  1. Gotora John, abereka: (a) Nicodimas, (b) Godwin, (c) Shonhai Elisha, (d) Feresiya, (e) Elipha, (f) Ranganai, (g) Agness.
  1. Esidore, abereka: (a) Munyaradzi, (b) Tafadzwa, (c) Nyanye (d) Rejoice, (e) Sekai, (f) Tarisai, (g) Spiwe, (h) Simbarashe.
  1. Joseph, abereka: (a) Rogers, (b) Bigboy, (c) Lorrie.

 

VAMWE VAZUKURU ZUKURUKOMANA VAGWESHE MAZARURA NEVANA VAVO

  1. Nhira, abereka: (a) Frank, (b) Cyril, (c) Daniel, (d) Gibson, (e) Teresa, (f) Veronica (g) Rosa.
  1. Jemwa, abereka: (a) Jeremia, (b) Isaac, (c) Rachel, (d) Merenzia, (e) Ratidzai.
  2. Tazvitya, abareka: (a) Henry, (b) Masawi, (d) Christopher, (e) Cheza Chargemore, (f) Tendai, (g) Winnie, (h) Marble, (i) Fungai.
  1. Takadiyi, abereka: (a) Pascore, (b) Lancerot, (c) Ocean, (d) Joe, (e) Christine, (f) Susan, (g) Betty, (h) Tsanangurai.
  1. Adam, abereka: (a) Shepherd, (b) Phanuel, (c) Stanley, (d) Fabian, (e) Forward, (f) Chipo, (g) Rosemary, (h) Majecha, (i) Daliwe.
  1. Conirious, abereka: (a) Maxwell, (b) Cosmas, (c) Paradzai, (d) Mudoni Kingstone, (e) Temba, (f) Juliet, (g) Mageness, (h) Scholastic.
  1. Handsen, abereka: (a) Foster, (b) Author, (c) Douglas, (d) Chakanetsa Webster, (e) Anna, (f) Sheila, (g) Priscila, (h) Letwin, (i) Patience, (j) Kudakwashe.
  1. John ‘Chitauro’, abereka: (a) Faro, (b) Wellington, (c) Bernard, (d) Jesphat, (e) Blessing, (f) Snodia, (g) Fatima, (h) Aqueline, (i) Dorothy.
  1. Chitimbe, abereka: (a) Misheck, (b) Pfumbu, (c) Ignatious, (d) Chigodho, (e) Tiri, (f) Thandiwe, (g) Dadirai, (h) Tirivanhu.
  1. Manyanga, abereka: (a) Tapfumaneyi, (b) Eliot, (c) Wonder, (d) Tigere, (e) Pedzisai, (f) Mukai, (g) Oliver, (h) Sungano, (i) Pascore, (j) Loveness, (g) Lilian.
  1. Patrick Fende, abereka: (a) Haparimwe, (b) Maidei, (c) Leoba.
  2. Sailus Fende, abereka: (a) Andrew.
  3. William, abereka: (a) Misheck, (b) Last, (c) Ketty, (d) Manyowa Junior, (e) Susan.
  4. Gideon, abereka: (a) Steven, (b) Lionfect, (c) Annie, (d) Style, (e) Joice, (f) Gladys.
  5. Phineas, abereka: (a) Ray.
  6. Muhwati ‘gombwa’ Kaseke, abereka: (a) Regis, (b) Muchapera, (c) Fungai, (d) Alec, (e) Elizabeth, (f) Thandiwe, (g) Lilian, (h) Sheila.
  1. Dominic, abereka: (a) Luke, (b) Peter, (c) Josia, (d) Sefirida.
  2. Sairiyo, abereka: (a) Manyowa Hilda, (b) John, (c) Sailas, (d) Edah, (e) Rose, (f) Daniel, (g) Eve.
  3. Chikondo Patrick, abereka: (a) Rogers, (b) Musekiwa.

Pamhuri dzose dzakasara kwaMusana dzanyorwa nezvadzo mugwaro rino, hamuna kunyorwa mazita emhuri yegumi  nevatatu kubva patangira rungano rwevaShawasha.  Runova rwatangira pana tateguru ainzi Tumbudu.  Zvichireva kuti, gwaro rino rangogumira mukutaura mamwe amazita emhuri yegumi nemumwechete kubva pana tateguru Tumbudu.

 

MUSHONGA GOTORA.

Kuberekwa kwaMushonga Gotora navanin’na vake vanoti, Kabayanjiri, Muchenje naKativhu: Zvinonzi, Tumbudu akabereka Nemango, uyo akabereka Tingini, azobereka Dereregodzonga ‘Chinamhora’, uyo akabereka Chaitezvi, abereka Mhembere, azokabereka Chinamaringa, Wafanenhombo, Chidziva naNzvere.  Chidziva anove akabereka Guzha naGweshe Mazarura.  Gweshe Mazarura ndiye azobereka Gotora, Kabayanjiri, Muchenje, Kativhu nedzimwe mhuri dzandataura nezvadzo mundima yemumashure.

MADZIMAYI AVAGOTORA

  1. Vahosi, vaMasodzi, amai vaMuchineripi Zheke.
  2. VaChimbuya, amai vaJemwa, Nyamita naZviripi (Raina).
  3. VaZhinji, amai vaMhembere, Bhasvi, Saniso, Nyareru naMakumbe.
  4. VaMurandu, amai vaTakaruda, Manyati naTakapera.
  5. VaZviitweyi Katsoko, amai vaSara, Zviitweyi Hamunyare ‘Jatiwa’, Murumwa naChihumbiri ‘Gutu’.
  6. VaNhika, amai vaErina, Nzira, Mandiudza naSofia.
  7. VaMungate amai vaKazuva naEddy.
  8. VaChipfeni, vakasiiwa vachirimusikana pakashaya vaGotora.

 

VANA KOMANA VAMUSHONGA (GOTORA KUSVIKA PAVAZUKURU VEPIRI)

  1. Muchineripi (Zheke): Abereka, (a) Kahwa Gideon, baba vaRocas, Jane naStephen (b) Chakawarika John, baba vaTeresa, Ernest Marufu, Malaya, Takazvida Ruth, Archibald, Enereta, Ellen Fadzwayi, Esnath naKudakwashe. (c) Mupandira, anonzi akasiya vana vaviri South Africa kwaafira & (d) Takazvida Monica.
  2. Jemwa: Abereka (a) Henry, baba Distone, Conwell, Renny, Egnes, Sheilla, natatenda. (b) Marowa Wilson, baba vaJaymore, Rodwell, Tanyaradzwa Walter, Webster Bunwell, Tichafa, Wilmore, Gladys, Tendayi naTapiwa “mapatya”, Macdonald, Lawrence naLinda “mapatya” (c) Herny, baba vaRenny, (d) Enock, baba vaMargret, Barbara, Patricia, Robert, Benson, Thandiwe, naLucy. (e) George, baba vaRudo, George Jr naNyika. (f) Denis, baba vaJesphat, Daina, Sophia, Darlington, Eunice, Tendai, Brighton naArtwell. (g) Mathius, baba vaViolet, Victor, Fanwell, Virginia, Chinhamo, Fibion naMathius Jr (h) Jackson, baba vaEsimary, Taurai, Nyarayi, Tirivanhu Gibson naTumwe Serina.  (i) Edward, ahana kusiya mwana. (j) Fanwel, Juliet, Mazarura Percy, Douglas, Beauty, Loveness, Florance, Abigail, naSimbarashe (k) Cecilia, (L) Daina (m) Dadirai (n) Zvinairo.
  3. Bhasvi: Abereka (a) Samson, baba vaDoreen, Sibo, Bernard, Christine, Roy naMazvita (b) Samuel, ahana kusiya mwana (c) Freddy Dust King, baba vaJohn, akafira kuhondo yeChimurenga chepiri (d) Sydney, baba vaSamuel Jr, Webster, Tsitsi, Itai, Shupikai, Pedzisai naTawanda & (e) Silvia.
  4. Mhembere: Abereka (a) Regis, baba vaCabeth, Rudo, Beatrice, Fisherman, Reya, Danai naSusan (b) Elias, baba vaWilliam, Violet, Shingirai, Dzingai, Febbie Jr, Vengai, Luke Makumbe, Brighton naIrene (c) Marimo, (d) Georgina, (e) Febbie.
  5. Gutu: Abereka (a) Muchenje Partson (akapiwa zita rokuti Muchenje nemhondoro yaVashawasha vaMukuya. Zvinonzi vakapiwa zita iri vachiri mudumbu maamai vavo), baba vaFesi, Patson Jr, Luckson, Fadzanai, Martha, Marvelas, Edison Innocent naMoleen (b) Rogers Tazvitya, baba vaPardon, Garth Rogers Jr, naGumburayi Matilda Jr (c) Joel, baba vaVasco, Lyody, Jessy, Shingirai, Stella, Coster naSarudzai (d) Jefrey, baba vaChakanetsa, Albert, Anderson, Gutu, Sarah, Josphine naPercy. (e) Tarwireyi, baba vaDaisy, Edwin, Rena, Austin naKnowledge (f) Hilda, (g) Matilda, (h) Tandayi, (i) Rena.
  1. Manyati: ahana kusiya mwana.
  2. Makumbe: Abereka (a) Loice.
  3. Takapera: (a) Mushonga, baba vaGodfrey, Gerald, Nency, Grey, Grecious, Elvis naChalotte (b) Abisha Brighton, baba vaTatenda, Grace, Kudakwashe naMunyaradzi (c) Jerico Conrade, baba vaArditandem, Duce, Delian naSean (d) Akim Andrew (comrade), baba vaFarai, Sandra Stebia Jr, Caroline, Andrew Jr, Nyasha, Takunda naMunashe (e) Alexzander, baba vaShelly, Sharon, Samatha, Faith naPiwayi (f) Sina, (g) Shelly, (h) Stebia, (i) Erika (j) Roda, (k) Marble, (L) Lucia.

VANA KOMANA VAGOTORA NEHUKURU HWAVO.

  1. Muchineripi Zheke (nevanji).
  2. Jemwa Fibion.
  3. Mhembere.
  4. Bhasvi.
  5. Chihumbiri ‘Gutu’.
  6. Manyati.
  7. Makumbe ‘Luke’.
  8. Takapera Cyril (gotwe).

 

VANASIKANA VAMUSHONGA GOTORA

  1. Takaruda.
  2. Zviripi Raina.
  3. Nyamita.
  4. Nyareru.
  5. Saniso.
  6. Sara.
  7. Zviitweyi Hamunyare ‘Jatiwa’.
  8. Murumwa.
  9. Erina.
  10. Nzira.
  11. Mandiudza.
  12. Sofia.
  13. Kazuva.
  14. Masiyepi Eddy.

VAZUKURU KOMANA VAGOTORA NEHUKURU HWAVO, MADZIBABA EMHURI YEGUMI NEVAVI KUBVIRA PANATATEGURU TUMBUDU.

  1. Kahwa Gideon.
  2. Chakawarika John.
  3. Mupandira Jokonia.
  4. Samuel.
  5. Marowa Wilson.
  6. Samson.
  7. Reggies.
  8. Fredy (Dust King, mutambi mukuru wenhabvu).
  9. Henry.
  10. Enock
  11. Edward.
  12. George (mumwe wavakatanga Trade Unioun).
  13. Jackson.
  14. Elias.
  15. Denis
  16. Sydney.
  17. Muchenje Patson.
  18. Mafios.
  19. Phanuel.
  20. Mushonga Jona.
  21. Tazvitya Rogers.
  22. Joel (mupatya).
  23. Jefrey (mupatya).
  24. Abisha Brighton.
  25. Jerico Conrade.
  26. Andrew Akim (murwi werusununguko).
  27. Tarwireyi.
  28. Alexzander (gotwe).

 

VAZUKURU SIKANA VAMUSHONGA GOTORA

  1. Takazvida Monica.
  2. Marimo.
  3. Daina.
  4. Grace.
  5. Jingiso Elizabeth.
  6. Cecilia.
  7. Zvinairo.
  8. Marimo.
  9. Georgina.
  10. Febbie.
  11. Silvia.
  12. Hilda.
  13. Tandayi.
  14. Matilda.
  15. Rena.
  16. Loice.
  17. Sina.
  18. Shelly.
  19. Stebia.
  20. Marble.
  21. Erika.
  22. Roda.
  23. Lucia.

VAZUKURU ZUKURU KOMANA VAMUSHONGA GOTORA NEMHURI DZAVO

  1. Stephen, abereka: (a) Rocas, (b) Tendai, (c) Jane Jr, (d) Jokonia (e) Ndakaitei.
  2. Ernest Murufu, abereka: (a) Wishmore, (b) Ivy, (c) Tafadzwa Evelyn, (d) Audrey Wadzanai.
  3. Archibald, abereka: (a) Siobhan Yolanda, (b) AL Leath, (c) Schneider Lynden (d) Mufarowashe Amitha.
  1. Diston, abereka (a) _____________.
  2. Cornwel, abereka (a) Tinashe, (b) Henry Jr 3, (c) ___________, (d) ______________.
  3. Jaymore, abereka: (a) Allan, (b) Simukai, (c) Mirirai Alec (d) Kudzai Alaric.
  4. Tanyaradzwa Walter, abereka: (a) Nicodimus, (b) Gamuchirai, (c) Sunungurai, (d) Gladys Jnr.
  5. Bunny Webster, abereka: (a) Tafadzwa, (b) Takudzwa, (c) Tina Yeukai, (d) Albert.
  6. Tichafa, abereka: (a) Fadzai Millicent, (b) Tinashe Micheal.
  7. Wilmore, abereka: (a) Emanuel, (b) Munashe, (d) Zvaitwanashe.
  8. Tendai, abereka: (a) Kundai, (b) Mashid(c) Mashnod.
  9. Macdonald, abereka: (a) Nyasha, (b) Tanya.
  10. Lawrence, abereka: (a) Dexter, (b) Taona Wilson Jr, (c) Akatendeka Mufaro (d) Allison.
  11. Robert, abereka: (a) Lovemore, (b) Keith, (c) Ethel, (d) Thando, (e) Lucy Jnr.
  12. Benson, abereka: (a) Margret, (b) Takudzwa.
  13. Bernard Senior, abereka: (a) Memory, (b) Bernard Jr.
  14. Roy Samson Jr, ahana kusiya mwana.
  15. Cabeth, abereka: (a) Thembinkosi, (b) Fisher, (c) Jethro, (d) Tinashe, (e) Chengeni.
  16. Fisherman, abereka: (a) Ray, (b) Cabson, (c) Clara, (d) Shiella, (e) Lilian, (f) Progress, (g) Owen.
  17. John, ahana kusiya mwana, akafira kuhondo.
  18. George, ahana mwana.
  19. Nyika, abereka: (a) Munashe, (b) Munesu.
  20. Taurai, abereka: (a) Peace, (b) Simba, (c) Fortunate.
  21. Tirivanhu Gibson, abereka: (a) Kudakwashe, (b) Lisa, (c) Taurai, (d) Tawanda.
  22. Tafadzwa, abereka: (a) Tinotenda, (b) Takudzwa.
  23. Jackson Jr, abereka: (a) Nokutenda.
  24. William, ahana kusiya mwana.
  25. Shingirai, abereka: (a) Gibson, (b) Violet Jr, (c) Rumbidzai.
  26. Dzingai, abereka (a) ­Mufarowashe.
  27. Vengai, abereka: (a) Nigel Kundai, (b) Denzel Tinotenda, (c) Tichafara Elias, (d) Tafadzwa Trevor, (e) Tawananyasha.
  1. Luke Makumbe, abereka: (a) Nyasha, (b) Natalie, (c) Webster.
  2. Brighton, ahana mwana.

32 Jesphat, abereka: (a) Chipo, (b) Tapiwa, (c) Cathrine.

  1. Darlington, abereka: (a) Monica, (b) Marlon (c) Milton.
  2. Tendai, ahana mwana.
  3. Brighton, abereka: (a) Shantel, (b) Shaine, (c) Tadisa, (d) Tinenyasha.
  4. Artiwell, abereka: (a) Ropafadzo.
  5. Samuel Jr, abereka: (a) Naddie, (b) Macine, (c) Bornie, (d) Ashton, (e) Calton.
  6. Pedzisai Milton, abereka: (a) Zowie, (b) Zed, (c) Zurial, (d) Zizie.
  7. Tawanda, ahana kusiya mwana.
  8. Patson Jr, abereka: (a) Tazvitya, (b) Jaison.
  9. Luckson, abereka: (a) Delight, (b) Delicate, (c) Aim.
  10. Fadzanai, abereka: (a) Blessing, (b) Brighty, (c) Briliant, (d) Beverly.
  11. Marvelous, abereka: (a) Marson, (b) Marslaw, (c) Rufaro.
  12. Edison, abereka: (a) Portia, (b) Learnmore, (c) Luckson Jr, (d) Godfrey, (e) Moreen,

(f) Ayanda, (g) Edson Jnr, (h) Destiny, (i) Dylan.

  1. Innocent, abereka: (a) Tendekai Carlington, (b) Lesley, (c) Nyasha, (d) Palmer.
  2. Phanuel Jr, abereka: (a) Nyasha.
  3. Fibion, abereka: (a) Tanaka.
  4. Methias Jr, abereka: (a) Tinotenda, (b) Methas Jr 3.
  5. Percy Mazarura, abereka: (a) Percy Jr.
  6. Henry Jr 2, abereka: (a) Tinotenda F, (b) Anesu T, (c) Jordan K.
  7. Douglas, abereka: (a) Joram.
  8. Simbarashe, abereka: (a) Anashe.
  9. Godfrey, abereka: (a) Tafadzwa Yolanda, (b) Natasha, (c) Mitchelle, (d) Brendon.
  10. Gerald, abereka: (a) Amanda, (b) Denzel, (c) Rutendo.
  11. Gray Komborerai, abereka: (a) Panashe, (c) Kelly, (d) Nokutenda Ryan.
  12. Pardon, abereka: (a) Maoneyi, (b) Tadiwanashe, (c) Honour, (d) Pardon Jr .
  13. Gathie Rogers, abereka: (a) Shneider, (b) Schweistiger.
  14. Vasco, abereka: (a) Nodester, (b) Joel Jnr.
  15. Lyody, abereka: (a) Cliffy, (b) Cynthia, (c) Migal, (d) Lowson.
  16. Shingirai, ahana kusiya mwana.
  17. Costa, ahana kusiya mwana.
  18. Chakanetsa, abereka: (a) Mavis, (b) Fortunate.
  19. Anderson, abereka: (a) Anderson Jnr.
  20. Albert, abereka: (a) Panashe, (b) ____________.
  21. Gutu, abereka: (a) Webster Jefrey.
  22. Percy, abereka: (a) Lindsay, (b) Sandra.
  23. Tatenda, abereka: (a) Kiana, (b) Chenai.
  24. Kudakwashe, abereka: (a) Malakai, (b) Isiah.
  25. Munyaradzi, abereka: (a) Tinashe.
  26. Arditandem, abereka: (a) Kundayi, (b) Anotida.
  27. Duce, ahasati ava nemwana.
  28. Sean, ahasati aroora.
  29. Farai, abereka: (a) Christine, (b) Anotidaishe.
  30. Andrew, ahasati aroora.
  31. Nyasha, ahasati aroora.
  32. Takunda, ahasati aroora.
  33. Munashe, ahasati aroora.
  34. Edwin, abereka: (a) Amandla, (b) Daisy Jnr.
  35. Austine, abereka: (a) Tinashe, (b) Tinotenda.
  36. Knoledge, ahasati aroora.
  37. Piwai, ahasati aroora.

Mhuri idzi, dzinoshandisa mazita ana vasekuru ekuti, Gotora, Zheke, Jemwa, Bhasvi, Mhembere, Gutu naTakapera, pazvitupa zvavo. Uye pamhuri idzi ndanyora mazita emhuri kusvika pamhuri yegumi nevatatu kubvira pana tateguru Tumbudu.

 

 

VANIN’NA VAMUSHONGA GOTORA NEMHURI DZAVO

Kativhu Ziwumbwa abereka (1) Gonye, abereka: (a) Rebecca, (b) Maedha, (c) Vheremu, (d) Josia,

(e) Maria, (f) Madheke.

(2) Nyemba, abereka: (a) Tayengwa Daniel, baba vaBatsirayi Charles, Tapera, David, Zhengeni Daniel Jr, Zebedia, Kingstone, Ruramayi, Westone Nyemba, Jessy ‘Junior’ naTarisai. (b) Jessy ‘senior’,

(c) Mandiseka, (d) Docas, (e) Edna.

(3) Simon, abereka: (a) Enock, baba vaBig Herbert naChipo. (b) Sydney, baba vaRangarirayi Pondai Darlington, Tendai, Jesca Rambai, Cloudy, Anyway, Zvenyika naItai Muchada.

(c) Mhembere Herbert, ahana kusiya mwana. (d) Lazarus, baba vaKudakwashe, Alice, Rhoda, Patience naLiberty.

(4) Mazowe, abereka: (1) Shamu chete.  Shamu abereka (a) Kandodo, baba vaKamundaya (b) Mazoe Jr, baba vaFarai, Sarah, Jessy naOnias (c) Mutandwa, baba vaMachipisa naBetha.

(5) James, ahana kusiya mwana.

VAMWE VAZUKURU ZUKURU KOMANA VAVA KATIVHU NEMHURI DZAVO

  1. Batsirai Charles, abereka: (a) Tayengwa, (b) Christerbel, (c) Tapera Jr, (d) Munyaradzi, (e) Elton, (f) Evangel.
  1. Tapera, abereka: (a) Tinashe, (b) Melisa, (c) Mavis.
  2. David, abereka: (a) Rubie, (b) Snead.
  3. Daniel Zhengeni, abereka: (a) Ruramayi Jr, (b) Rutendo, (c) Rufaro, (d) Batsirai, (e) Rudo.
  4. Zebedia, abereka: (a) Simbarashe, (b) Tanyaradzwa, (c) Tendai, (d) Lindsay, (e) Trish, (f) Motrish (g) Makatendeka, (h) Tawananyasha (i) Kingstone Jr, (j) Vimbai, (k) Umeanit, (L) Tanaka, (m) Paidamoyo, (n) Shalom, (o) Rosemary (p) Mitchelle.
  1. Kingstone Sr, abereka: (a) Pelagia.
  2. Westone Nyemba, abereka: (a) Yolanda, (b) Mercy, (c) Peace Denzel.
  3. Herbert Big, ahana kusiya mwana.
  4. Rangarirai Pondai Darlington, abereka: (a) Beatrice, (b) Beauty, (c) Bernadate, (d) Beulah, (e) Panashe.
  1. Cloudy, ahana kusiya mwana.
  2. Anyway, ahana kusiya mwana.
  3. Zvenyika, ahana kusiya mwana.
  4. Itai Muchada, abereka: (a) Cloudy Jnr, (b) Takunda.
  5. Kudakwashe, abereka: (a) Brendon, (b) Beverley, (c) Blessing, (e) Brian.
  6. Liberty, ahasati aroora.

 Mhuri idzi dzinoshandisa mazita anavasekuru, ekuti Kativhu kana Shamu, pazvitupa zvavo. Pamhuri idzi ndakwanisa kunyora mazita kusvika pamhuri yegumi nevatatu.

MHURI YASHAMU.

  1. Lucky, abereka: (a) Sarah, (b) Farai, (c) Ashley.

 Pamhuri yaShamu yegumi nevaviri ndakangowana zita remumwechete, Lucky.

Muchenje, abereka: (1) Mudziiri, abereka (a) Chigamba, ahana kusiya mwana. (b) Soul Taruvinga  baba vaEnesia, Rudo, Clara, Daniel, Never, Jesisca, Easter, Virimayi Sylvester, Prisca naSoul Jr. (c) Lydia, Jesca.

(2) Joseph Chauruka, abereka: (a) Josia, (b) Willson, (c) Margret, (d) Rona.

(3) Dick mhonyera, abereka: (a) Edward, (b) Nelson, (c) Douglas, (d) John, (d) George, (e) Noleen.

(4) Taasika, abereka: (a) Jefrey, baba vaMusafare, Abisha jr, Alexzander Jr, Robson, Wirimayi, Barbra, Constance, Virginia Jr, IVyonne, Sheila, (b) Clemence, baba vaWashington, Masimba, Fradrick, Dorcas, Nyarai, Mercy.  (c) Cliford, baba vaChristian, Domma, Shekleton, Beverly, Shelter, Consilia (d) Michael. (e) Virginia, (f) Winmore, (g) Clara, (h) Makaitereni, (i) Ketai, (j) Zvaunzeni, (k) Everjean.

(5) Chamboko, abereka: (a) Fibion, (b) Chigumbura, (c) Ticharwa, (d) Bramson ‘Mazarura’.

(6) Nyanga, abereka: (a) Easter, (b) Mazvitireini, (c) Loyce.

VAMWE VAZUKURU ZUKURU KOMANA VAVA MUCHENJE NEMHURI DZAVO

  1. Never Mudziiri, abereka: (a) Taruvinga, (b) Nyarai.
  2. Virimai Silvester, abereka: (a) Talent, (b) Blessing, (c) Brian, (d) Brendon, (e) Bright.
  3. Soul Jr, abereka: (a) Never Jr.

VAMWE VAZUKURU ZUKURU KOMANA VAVA TAASIKA NEMHURI DZAVO

  1. Musafare, abereka: (a) Michelle, (b) Ryan, (c) Gina.
  2. Abisha jr, abereka: (a) Gwendolene, (b) Eugine, (c) Tanya, (d) Sonia, (e) Sharon.
  3. Alexzander Jr, abereka: (a) Shingirai, (b) Kudzanai.
  4. Robson, abereka: (a) Belinda, (b) Brian, (c) Barbra Jr.
  5. Wirimayi, abereka: (a) Tabeth, (b) Talent.
  6. Washington, abereka: (a) Patrick, (b) Munyaradzi, (c) Arthur, (d) Sarudzai.
  7. Masimba, abereka: (a) Hardline, (b) Leon, (c) Panashe, (d) Usher, (e) Munashe, (f) Takudzwa, (g) Roshie, (h) Pamhidzai, (i) Malvern, (j) Hope.
  1. Fradrick, abereka: (a) Romeo, (b) Fredrick Jr, (c) Rebecca, (d) Grace.
  2. Christian, abereka: (a) Tanya.
  3. Shekleton, abereka: (a) Melisa.

VAMWE VAZUKURU ZUKURUKOMANA VAVA CHAMBOKO NEMHURI DZAVO

  1. Never Chamboko, abereka: (a) ____________, (b) ______________, (c) _______________.
  2. Murombo, abereka: (a) Mercy, (b) _________________, (c) ________________.
  3. Kudakwashe, abereka: (a) ___________________, (b) _________________.

 Mhuri idzi, dzinoshandisa mazita anavasekuru ekuti Gotora, Muchenje, Chauruka naChamboko, Taasika pazvitupa zvavo.  Pamhuri idzi handina kupihwa mamwe mazita akawanda emhuri yegumi nevatatu.

Kabayanjiri nemudzimayi wavo Zvita, abereka (1) Senwa, (2) Pindi, (3) Mhari, (4) Maruta, abereka (a) Murungweni baba vaMiriam, Emesi, Rufaro, Cephas, Rodrick, Rangarirai, Survior, Patrick, Raymond, Misheck, Kudzai, Ambros, Goliath, Raider, Dadirai, Tichakunda, Charles naColeta. (b) Mathew (Mateo), baba vaElizabeth, Nyasha, Bunny, Tambudzai, Zvamaziva, Zviripi, Gibson, Webster naGodwin.  (c) Chikuhwa, baba vaRozina, Vaidah, Cordon, Penyayi naMetie. (d) Mafaiti Gilbert, baba vaRobert Chihwenga, Jane, Paradzai, Michael , Shorai, Benjamin, Tendai, Patience, Hilda, Masiiwa, Gray, Mercy, Memory (Rudo) naChenai.

VAZUKURU ZUKURU KOMANA VAVA KABAYANJIRI NEMHURI DZAVO

  1. 1. Emesi, abereka: (a) Happymore, (b) Edina, (c) Miriam, (d) Prosper, (e) Portia, (f) Faith.
  2. Rufaro, abereka: (a) Petty, (b) Loreen, (c) Andrew, (d) Innocent, (e) Edah, (f) Emanuel, (g) Chipo, (h) Patrick Jr.
  1. Cephas, abereka: (a) Rebecca, (b) Solomon, (c) Langton, (d) Farai, (e) Winnet, (f) Josia, (g) Christine, (h) Tanyaradzwa.
  1. Rodrick, abereka: (a) Lingstone, (b) Annamercy.
  2. Rangarirai, abereka: (a) Vaidah, (b) Modester, (c) Wisdom.
  3. Patrick, abereka: (a) Silvia.
  4. Raymond, abereka: (a) Vengai, (b) Rejoice, (d) Elizabeth, (e) Tinotenda.
  5. Misheck, ahana kusiya mwana.
  6. Kudzai, ahana kusiya mwana.

1o. Ambros, abereka: (a) rumbidzai, (b) Rutendo (c) Tanyaradzwa, (d) Tashinga, (e) Ashley.

  1. Golliath, abereka: (a) Melody, (b) Vimbai, (c) Chiyedza, (d) Izwirashe, (e) Praise.
  2. Tichakunda, ahasati aroora.
  3. Charles, ahana kusiya mwana.
  4. Bunny, ahana kusiya mwana.
  5. Gibson, abereka: (a) Tariro, (b) Talent, (c) Challenge.
  6. Webster, abereka: (a) Precious, (b) Kudakwashe Mathew, (c) Ruvarashe.
  7. Godwin, abereka: (a) Shylet, (b) Toshias, (c) Peas, (d) Ronaldo, (e) Chipo, (f) Memory.
  8. Cordon, abereka: (a) Chirimuuta.
  9. Robert Chihwenga, ahana kusiya mwana.
  10. Paradzai, abereka: (a) Munashe.
  11. Micheal, abereka: (a) ______________, (b) _____________, (c) ______________.
  12. Shorai, abereka: (a) Tinashe, (b) Clive, (c) _______________.
  13. Benjamin, ahana kusiya mwana.
  14. Gray, abereka: (a) Bionce, (b) Blessing.

 Mhuri idzi, dzinoshandisa mazita anavasekuru ekuti Kabayanjiri nakuti Maruta, pazvitupa zvavoPamhuri iyi ndakakwanisa kupihwa mazita kusvika pamhuri yegumi nevatatu kubvira pana tateguru Tumbudu.

Archibald Z Gotora

9 thoughts on “Narration by Archibald Gotora

  1. There are wonderful and great Historic narrations of Soko on this website. Thank you guys. I am a Mushawasha, Soko Murehwa chaiye but there is one missing link in all these narrations. I am doing a research on our clan However in all these narrations there has been no mention of 2 families. The 2 families live in Musana near a school called Chindotwe. Their villages are Chibaya and Chavhunduka. The 2 names are nicknames of their founders. Chavhundukas real name is Magwenzi and Chibaya’s real name is Sawada. The 2 are cousins and it is Chavhudhuka ( Magwenzi) who called Chibaya to come and settle in the area near Chindotwe Primary School. I am from the Chibaya clan. From the information I have gathered so far Chibaya’s father was Mudzingwa and Mudzigwa’s Father was Dereregodzonga. One of my cousins is called Chikodzongere a name he derived from Derere godzonga BUT WHAT IS BOTHERING ME IS THAT IN ALL THE FAMILY TREES AND NARRATIONS ON THIS SITE THERE IS NO MENTION OF THESE TWO FAMILIES. Can someone do more research and try to link them.

    It is said Mudzingwa once settled in Chikwaka near Kadyamadare school from Domboshawa or Chishawasha ( I am still verifying this) and they had to move to Chindotwe.

    1. Mushawasha
      Chokwadi, chara chimwe hachipwanye inda. Ini ndichaedza
      kuita tsvakurudzo. Asi waChinamhora, ukaverenga nhoroondo yakanyorwa nababa, Joshua Chidziva, vaChavhunduka
      varimo. Chatinofanirwa kuita ndechekuti tiedze kunyora nhoroondo dzemadzitaguru edu muzvidimu, sekutsanangurirwa kwatinenge tichiitirwa.

      Zvadaro, toedza napose patinogona kunyora mazita emadzitateguru abereka vana asekuru vana asekuru vedu kusvika pavana vedu.

      Semuenzaniso, ini ndakaita tsvakurudzo kubvira pana tateguru *Tumbudu-Nemango-Tingini-Dereregodzonga-Chaitezvi
      -Mhembere-Chidziva-Gweshe Mazarura-Mushonga Gotora- Muchineripi Zheke-Chakawarika- Archibald kuuya vana vangu. Ini ndakaberekwa gore ra1967.

      Kana nhoroondo yonyatsobvira pavana vedu yakabata, kunyora ichienda mberi inenge isisanetsi. Rinenge rava dopiro mutserendende chete waChinamhora.

      Pane anokwani kubata vemhuri yekwavaGordon Chavhunduka here? Ndinovimba kana pane anokwanisa kuita izvi, nhoroondo yemhuri yatateguru Chavhunduka
      handione ichinetsa.

      Mapopoma nemafashamu emaropafadzo mose Vashawasha
      pasi rose.
      Archibald

  2. Ndatenda nenhoroondo yakanaka kudai vaShawasha.
    Ndinemubvunzo mumwe vana Mukanya : munhoroondo yedu sana Soko ndinovimba vazhinji munoziva kuti madzitateguru edu aiva majukwa nevanaisi vemvura vekuMatonjeni/Njelele.
    At what point did our ancestors start the war culture sezvo vaiva vanhu vainamatira nyika namadzishe adzo kuti mvura inaye.
    Vakatanga rinhi kuva nyanzvi dzehondo madzitateguru edu semanyorerwo akaitwa gwaro rino uye at what point did they stop being Mwari priests and custodians of the Njelele?
    Mubvunzo wangu wokupedzisira Makate,uyo akakurirwa muhondo naNehoreka mudunhu rekwaMutoko umo maaigara akatiza (zvinova zvinonzi akapinda mudombo navanhu vake) aiva wemba ipi sezvo aivawo muera Soko?
    Ndatenda vaShawasha kune vaneruzivo

  3. Thank you very much Gotora, this is brilliant and well researched work, I am not Shoko, but this work took back to mid 1980 at Magunje secondary school – Uzumba

  4. Hie my great grandfather is Mushonga and mother to my grandfather was vaMusodzi Ngundu from Zvimba. Your narration got me confused. But l am open to learn more. If we are talking of the same Mushonga he had also a brother Mutendereki. What came as some confussion is the none mention of my grandfather and his brothers. Is there an chance that you omitted some Information.

  5. Tinokuchingamidza mukanya paDare remakudo. I think Mushonga is a well known surname in our clan. I would love you to write a detailed story of what you know and am sure others will chip in and put the missing pieces

    1. Mukanya Archibald narrated about Mushonga Gotora. My own father vakachemedzwa nezita rekuti Gotora uye vaisvikirwa nemudzimu waiti ndi Mutimutema. Saka ndoda kuti ndiwane kuziva kuti are we talking of the same Mushonga. Uye kana pane anoziva pakaradzikwa Mushonga uyu that will be my starting point. How can l contact you ana soko. My number is 0774354222.

  6. Greetings ana Soko. Its good to come across this history of the Soko Murehwa clan. Neniwo pandiri ndiri Gotora, muzukuru waEdward, weimba yekwaMhonyera. This has been an insightful read and I wish to learn more about our history and culture. Many thanks to the author.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s